„Jeżeli ulepszasz życie innych przemocą, na pewno czynisz to dla własnej korzyści”

   Lew Tołstoj

Przemoc psychiczna w środowisku pracy rozgrywa się na  płaszczyźnie zakładu pracy, organizacji rządowej czy pozarządowej. Wynika najczęściej z nadużywania pozycji  stanowiska i władzy. Osobę zachowującą się w taki sposób motywuje chęć dominacji i  kontroli nad  innymi, brak empatii, nieumiejętność prowadzenia rozmowy na argumenty z uwzględnieniem stanowiska wszystkich zainteresowanych stron. Niejednokrotnie sprawcami  tego rodzaju przemocy stają się osoby zajmujące stanowiska kierownicze, liderzy organizacji, prezesi fundacji, przedsiębiorcy zatrudniający pracowników, czyli tzw. osoby decyzyjne. Działania tych osób wynikają często z możliwości, jakie daje instytucja i z uwarunkowań, jakie tworzy. Ich ofiarami bywają osoby o obniżonych kompetencjach chronienia siebie, częściej kobiety niż mężczyźni, zgodnie z funkcjonującym społecznym mitem tzw. słabej płci.

Jak przejawia się przemoc psychiczna w  miejscu pracy?

Występuje pod  postacią:

–  krytykowania, moralizowania i pouczania,

–  ośmieszania na forum,

– stosowania obraźliwych komentarzy z użyciem słów powszechnie  uznawanych  za  obraźliwe itp.

–  deprecjonowania zasług, np. pomijania w przyznawaniu premii, itp.

Jak czują się osoby krzywdzone w miejscu pracy?

Czują  lęk, bezradność, osamotnienie. Często nie mają dość siły, aby samodzielnie postawić granice krzywdzącym działaniom osoby, która z  racji piastowanej funkcji czy urzędu ma nad  nimi przewagę. Z tego też względu taki proceder może trwać bardzo długo, dopóki inne  osoby się za nią nie ujmą.

A jak odczuwają przemoc  jej świadkowie?

Osoby będące świadkami takich praktyk, obserwujące taki  styl funkcjonowania przełożonego same czują się niezręcznie i niekomfortowo, zaczynają przeżywać niepokój, lęk, do pewnego stopnia bezradność. 

Miej zatem oczy, serce  i umysł  szeroko otwarte i nie  bój się reagować  na  przemoc, gdyż jedno jest  pewne:

Jeśli nie  przeciwstawisz się przemocy, jeśli nie obnażysz jej oblicza, jeśli jej nie opiszesz  i nie nazwiesz wprost, po imieniu, przemoc będzie narastać, bo taka jest jej natura.

Co zatem możesz   zrobić, kiedy osobiście doświadczasz  przemocy  w  miejscu pracy lub kiedy stajesz  się  jej świadkiem?

W każdej sytuacji należy ją przerywać. Zmiana miejsca pracy nie jest dobrym rozwiązaniem, szczególnie w obliczu pandemii byłaby posunięciem nader ryzykownym. Szukajmy zatem sprzymierzeńców, osób, które mimo przeżywanych trudnych uczuć są gotowe nas wesprzeć w ochronie  naszych praw  i naszej godności.

Definicja  przemocy psychicznej w  miejscu pracy:

Komisja Europejska definiuje ją jako incydenty, podczas których osoby są narażone na groźby, atak lub nękanie, włączając w to bezpośrednie lub pośrednie zagrożenie dla ich bezpieczeństwa, zdrowia lub dobrostanu, w sytuacjach związanych z ich pracą.

Magdalena Ferenc

Psycholog OPS w Komornikach, członek Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych  i Uzależnień