Rachmistrz spisowy do drzwi użytkowników gospodarstw rolnych puka co 10 lat. Udział w powszechnym spisie rolnym jest obowiązkowy. Trzeba odpowiedzieć na pytania dotyczące gospodarstwa, m.in. użytkowania gruntów, produkcji roślinnej i zwierzęcej, wyposażenia w maszyny, liczby pracujących i czasu poświęcanego na pracę w gospodarstwie. Dawniej odpowiedzi zapisywał na papierowym, a podczas ostatniego spisu – w roku 2010 – na elektronicznym formularzu.
Metody zbierania danych statystycznych zmieniają się, człowieka zastępuje komputer z oprogramowaniem. Zwiększa to bezpieczeństwo przekazywanych danych, pozwala na ich zbieranie od wielkiej liczby badanych jednocześnie, obniża koszty, skraca czas. Ma też wpływ na środowisko. Automatyzację widać także w rolnictwie. Coraz więcej czynności sterowanych jest przez specjalistyczne oprogramowanie, a informacje o produkcji rolniczej zapisywane są w bazach danych.
Użytkownicy gospodarstw rolnych, którzy uczestniczyli w spisie 10 lat temu pamiętają zapewne, że poza osobistym kontaktem z rachmistrzem spisowym, badanie przeprowadzane było także w formie wywiadu telefonicznego, gdy ankieter zadawał pytania, a odpowiedzi zapisywał w komputerze. Już wtedy dostępna była także forma samospisu przez internet.
Minęło 10 lat, podczas których udoskonalono metodę samospisu, większość badań gospodarczych przedsiębiorstw realizowanych przez statystykę publiczną wykorzystuje tzw. portal sprawozdawczy GUS. W tym roku pandemia koronawirusa sprawić, że bezpośredni kontakt z rachmistrzem spisowym nie będzie możliwy. Podstawowymi formami udziału w spisie rolnym jest samospis przez internet i wywiad telefoniczny.
Co zatem zrobić, by zrealizować obowiązek nałożony na użytkowników gospodarstw rolnych ustawą?
Rolnicy z dostępem do komputera (smartfonu, tabletu) powinni wybrać metodę samospisu przez internet. Pozwala to wybrać dogodny moment, poprawić dane, jeśli mamy wątpliwości lub pamięć nas zawodzi. Pytania opatrzone są wyjaśnieniami, definicjami i dodatkowymi informacjami, np. stanu na jaki dzień lub jakiego okresu dotyczą. Dane przesyłane są bezpośrednio na serwer, a więc zupełnie bezpieczne. Samospisu przez internet można dokonać do 30 listopada br.
Co zatem trzeba zrobić?
– wejść na stronę spisrolny.gov.pl. Aplikacja spisowa dostępna na wspomnianej stronie działa w przeglądarkach: Google Chrome, FireFox, Safari, Microsoft Edge17+, Opera,
– zaakceptować tzw. ciasteczka (cookies),
– włączyć obsługę JavaScript w przeglądarce internetowej (domyślnie przeglądarka ma już takie ustawienia),
– wskazać czy prowadzi się gospodarstwo jako osoba fizyczna czy jako firma lub organizacja – od tego zależy bowiem sposób logowania. Użytkownik gospodarstwa indywidualnego może się zalogować podając swój PESEL oraz jeden z numerów identyfikacyjnych wykorzystywanych w systemach administracji publicznej (numer gospodarstwa rolnego wydrukowany w liście informacyjnym Prezesa GUS lub numer identyfikacyjny w ewidencji producentów ARIMR), przy tym użytkownik sam decyduje, który z numerów identyfikacyjnych wykorzysta do logowania w aplikacji samospisu. Można też skorzystać z usługi krajowego węzła identyfikacji elektronicznej i zalogować się poprzez: Profil Zaufany, e-dowód lub konta niektórych banków. Ważne by wybrać najwygodniejszą dla nas formę logowania już za pierwszym razem, bowiem jeśli przerwiemy wypełnianie formularza, ponowne logowanie odbędzie się tą samą drogą.
Co zrobić, gdy nie możemy wypełnić formularza przez internet, w całości lub części?
Na tych spośród użytkowników gospodarstw rolnych, którzy z różnych względów nie mogą lub nie chcą samodzielnie wypełnić formularza spisowego na stronie spisrolny.gov.pl oraz dla tych, którzy napotkają trudności w odpowiedzi na pytania formularza już rozpoczętego, czekają rachmistrze telefoniczni – dostępni pod numerem telefonu infolinii 22 279 99 99 (od poniedziałku do niedzieli od 8:00 do 20:00). Nie tylko udzielą oni wszystkich informacji dotyczących Powszechnego Spisu Rolnego 2020, ale – jeśli wybierzemy kanał „spisz się przez telefon” – przeprowadzą wywiad telefoniczny, a odpowiedzi na pytania spisowe zapiszą w formularzu elektronicznym. W ten sposób także obowiązek spisowy zostanie zrealizowany.
Co się stanie jeśli użytkownik gospodarstwa rolnego nie weźmie udziału w spisie poprzez samospis przez internet lub telefon?
Do 30 listopada Powszechny Spis Rolny 2020 prowadzą rachmistrze telefoniczni, którzy dzwonić będą do użytkowników gospodarstw rolnych w celu przeprowadzenia wywiadu telefonicznego. Sposób realizacji badania będzie podobny jak w przypadku samospisu przez telefon, z wykorzystaniem infolinii, jednak w tym przypadku kontakt z gospodarstwem rolnym inicjować będzie rachmistrz. Jeśli rolnik nie zrealizował badania przez internet do chwili telefonu od rachmistrza, nie rozpoczął wypełniania formularza spisowego, lub jeśli od rozpoczęcia pracy z formularzem upłynęło 14 dni – nie może odmówić rachmistrzowi odpowiedzi na pytania spisowe.
Udział w spisie jest obowiązkowy, rolnik ma prawo wyboru formy swojego udziału w badaniu, ale jedynie do czasu kontaktu z rachmistrzem telefonicznym lub terenowym. Ustawa o powszechnym spisie rolnym 2020 przewiduje także udział w badaniu rachmistrzów terenowych, zbierających dane poprzez wywiady bezpośrednie z użytkownikami gospodarstw rolnych. Powinni oni rozpocząć pracę 1 października br., jednak uruchomienie tego kanału zbierania danych będzie zależało od sytuacji epidemicznej kraju lub jego części. Rachmistrze terenowi podejmą swą pracę tylko jeśli będzie to całkowicie bezpieczne. W przeciwnym razie dołączą oni do grupy rachmistrzów telefonicznych i zrealizują badanie przez telefon.