Bohaterowie walki o polskość

Rocznica wybuchu Powstania Wielkopolskiego to dobra okazja do przypomnienia losów osób szczególnie zasłużonych w zmaganiach o polskość tej ziemi.

Pod koniec 1918 roku Polska była już niepodległa, ale przynależności państwowej Wielkopolski wcale to nie przesądzało. Gdyby nie patriotyczne nastawienie polskiej ludności tego regionu, w konsekwencji powstanie zbrojne przeciwko Niemcom, nie nastąpiłoby przyłączenie do Rzeczypospolitej, lecz do Rzeszy.

Nie sposób przecenić w tym procesie roli Kościoła. Księża proboszczowie byli inicjatorami i działaczami takich polskich organizacji gospodarczych, jak kasy zapomogowe, kółka rolnicze, banki ludowe. Wychowywali młodzież w duchu patriotyzmu. Sprawili, że gdy przyszedł czas próby, z entuzjazmem chwyciła za broń w obronie polskości.

Proboszcz z Wir, ks. dziekan Karol Seichter i z Komornik, ks. kanonik Stanisław Gładysz mieli szczególne zasługi w kształtowaniu świadomości parafian. Gdy w Poznaniu zaczęły się działania zbrojne, już dzień później zgromadzili swych parafian zdolnych do noszenia broni w punkcie zbornym w Dopiewie. Mieszkańcy Komornik długo wspominali, jak ksiądz Gładysz chodził od domu do domu z batem w jednej ręce i pistoletem w drugiej i „zachęcał” zdemobilizowanych z armii pruskiej żołnierzy do wstępowania do oddziałów powstańczych. Nie wszyscy kwapili się do tego, bo dopiero wrócili z okopów I wojny światowej i mieli dość wojaczki.

Jednak entuzjazm wśród Polaków był wielki. Nie brakowało takich, co chcieli wstępować do polskiego wojska. Prowadzący selekcję musieli odsyłać do domu zbyt młodych i zbyt starych, mimo podawania przez ochotników nieprawdziwych danych. W kronice szkoły w Szreniawie znajduje się zapis, że tylko z tej miejscowości do powstania zgłosiło się 30 osób. Brakuje informacji o ich nazwiskach, adresach, więc można domniemywać, że byli to robotnicy najemni. Dowodzi to, jak wielki był zapał.

Urodzony w Trzcielinie Andrzej Kopa został w 1914 roku wcielony do armii pruskiej. W 1915 roku uzyskał awans na stopień podporucznika. Z powodu choroby serca odesłano go z frontu do Poznania. Gdy wybuchło Powstanie, został komendantem Straży Ludowej w powiecie poznańsko-zachodnim. Właśnie on zamienił grupę mężczyzn zgromadzonych w Dopiewie przez księży proboszczów w 800-osobowy powstańczy oddział. Walczył pod Wolsztynem, dowodził powstańcami zdobywającymi lotnisko Ławica. Od 1919 roku walczył z bolszewikami na wschodzie, za co z rąk Józefa Piłsudskiego otrzymał order Virtuti Militari.

Nieciekawie ułożyły się późniejsze losy tego wielkiego bohatera. Przeszedł do rezerwy w stopniu podpułkownika. W okresie międzywojennym prowadził rodzinny majątek, opiekował się chorymi siostrami. Gdy w 1939 roku wybuchła wojna, jego folwark miał trafić w ręce Niemca, niejakiego Kunza. Jak się okazało, podczas poprzedniej wojny światowej był on oficerem w tym samym pułku, co Andrzej Kopa. Ostrzegł byłego kolegę, że trzy dni po przejęciu majątku zostanie aresztowany z całą rodziną i stracony.

Pomógł też Polakowi w ucieczce. Na stacji w Dopiewie na chwilę zatrzymał się eszelon jadący do Generalnego Gubernatorstwa. Dowodził nim znajomy Kunza, a prawdopodobnie i Kopy. Polska rodzina wsiadła do tego pociągu i przedostała się na wschód. Wojnę przeżyli w okolicach Janowa Lubelskiego.

Folwark w Trzcielinie i tak przepadł rodzinie Kopów, gdy zapanował komunizm. Emerytowany oficer pracował zawodowo jako kierownik państwowego gospodarstwa w Głuszynie, został odznaczony za udział w Powstaniu, społecznie udzielał się w Powiatowej Radzie Narodowej. Skończyło się to, gdy na jaw wyszło jego uczestnictwo w wojnie z bolszewikami. Został brygadzistą polowym, na koniec robotnikiem podwórzowym, nie miał gdzie się podziać. Mieszkał kątem w Chomęcicach, u swego byłego podkomendnego, Władysława Szczerbowskiego. Zmarł w 1956 roku. Spoczywa na cmentarzu w Konarzewie.

Ksiądz Stanisław Gładysz II wojny światowej nie doczekał, zmarł w 1934 roku. Był postacią nie tylko zasłużoną, ale i barwną. Patriotyzm miał dla niego wymiar praktyczny. Wykupił z niemieckich rąk majątek po zmarłym Niemcu, zapobiegając przekazaniu tej ziemi niemieckiej komisji kolonizacyjnej. Rozdzielił ją między Polaków, jednak nie za darmo. Nabywca musiał w ratach spłacać to, co otrzymał. Gdy zdarzyło się, że któryś z nich się nie wywiązywał, decyzją księdza Gładysza był eksmitowany. Komornicki proboszcz zapisał się w pamięci mieszkańców jako postać wielce zasłużona, prawdziwy patriota, do tego świetny gospodarz, organizator.

[MEC id="834"]

TELEFON ALARMOWY

  • 112 – POLICJA, STRAŻ POŻARNA, POGOTOWIE RATUNKOWE

POLICJA

  • 997 – z telefonu stacjonarnego
  • 61 841 48 90 i 61 841 48 92 – Komisariat Policji w Komornikach
  • 519 064 516 – Dzielnicowy Rejonu Komorniki (lewa strona od ul. Poznańskiej)
  • 516 902 835 – Dzielnicowy Rejonu Komorniki (prawa strona od ul. Poznańskiej, Głuchowo, Chomęcice, Rosnowo, Rosnówko, Walerianowo)
  • 519 064 515 – Dzielnicowy Rejonu Plewiska (lewa strona od ul. Grunwaldzkiej)
  • 786 936 078 – Dzielnicowy Rejonu Plewiska (prawa strona od ul. Grunwaldzkiej)
  • 786 936 065 – Dzielnicowy Rejonu Wiry, Łęczyca, Szreniawa, Jarosławiec, Kątnik

STRAŻ GMINNA W KOMORNIKACH:

  • 986
  • 61 8107 303 – Komenda Straży Gminnej
  • 661 434 360 – patrol

STRAŻ POŻARNA:

  • 998 | 112
  • 61 651 78 90 – OSP Plewiska

ZDROWIE:

  • 999 | 112 – Pogotowie Ratunkowe:
  • 61 853 53 52 24h/dobę – Centrum Informacji Medycznej Tel-Med

Przychodnie Lekarskie:

  • 798 524 154 – Przychodnia Zespołu Lekarza Rodzinnego w Komornikach, ul. Stawna 7/11
  • 61 600 64 33, 61 600 64 34 – Centrum Medyczne Komorniki sp. z o.o. w Komornikach, ul. Stawna 7 (II piętro)
  • 61 651 76 41 – NZOZ KORAMED, Plewiska, ul. Grunwaldzka 571
  • 61 651 79 70 – NZOZ Twoja Przychodnia, Plewiska, ul. Grunwaldzka 508
  • 732 515 515 – Przychodnia Lekarza Rodzinnego Vita-Med, ul. Komornicka 192, Wiry, I Piętro (budynek SPOŁEM)
  • 61 839 10 30; 512 075 575 – NZOZ OMEDICA, Poznań, ul. Stęszewska 41

POGOTOWIE ENERGETYCZNE:

  • 991

POGOTOWIE GAZOWE:

  • 992

AUTOBUSY GMINNE:

  • 61 810 81 71

WODOCIĄGI GMINNE:

  • 607 678 199

KANALIZACJA GMINNA:

  • 604 411 611

ZWIĄZEK MIĘDZYGMINNY „CENTRUM ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW – SELEKT”:

  • 731 400 065
  • 731 400 095
  • 731 500 034